I. Vốn điều lệ và vốn pháp định

1. Định nghĩa

a. Vốn điều lệ:

Căn cứ theo khoản 34 Điều 4 luật Doanh nghiệp 2020 thì: “Vốn điều lệ là tổng giá trị tài sản do các thành viên công ty, chủ sở hữu công ty đã góp hoặc cam kết góp khi thành lập công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty hợp danh; là tổng mệnh giá cổ phần đã bán hoặc được đăng ký mua khi thành lập công ty cổ phần.” 

b. Vốn pháp định:

Hiện nay Luật Doanh nghiệp 2020 không có định nghĩa về vốn pháp định. Tuy nhiên, căn cứ theo Luật Doanh nghiệp 2005 thì có quy định về vốn pháp định như sau: “Vốn pháp định là mức vốn tối thiểu phải có theo quy định của pháp luật để thành lập doanh nghiệp”. Tuy rằng không có quy định cụ thể, nhưng hiện nay vẫn có một số ngành nghề yêu cầu một mức vốn pháp định làm điều kiện thành lập doanh nghiệp.

2. Đặc điểm:

a. Vốn điều lệ

– Là tổng giá trị tài sản do thành viên công ty, chủ sở hữu đã góp hoặc cam kết góp khi thành lập;

– Yêu cầu tất cả các loại hình doanh nghiệp cần đăng ký khi thành lập (trừ doanh nghiệp tư nhân);

– Vốn điều lệ có thể tăng hoặc giảm tùy theo định hướng của doanh nghiệp;

– Mức vốn điều lệ không có mức tối thiểu hay tối đa;

– Vốn điều lệ phải được góp đủ trong thời gian 90 ngày kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp;

– Trong trường hợp doanh nghiệp kinh doanh ngành nghề có vốn pháp định thì vốn điều lệ không được thấp hơn vốn pháp định.

b. Vốn pháp định

– Là mức vốn tối thiểu phải đáp ứng để thành lập doanh nghiệp trong trường hợp doanh nghiệp kinh doanh ngành nghề yêu cầu vốn pháp định theo quy định pháp luật;

– Chỉ yêu cầu đối với một số ngành nghề nhất định (hiện nay có hơn 100 ngành nghề được quy định tại nhiều văn bản chuyên ngành khác nhau yêu cầu vốn pháp định)

– Nhằm giúp doanh nghiệp giảm thiểu được rủi ro về vốn khi thành lập cũng như chứng minh doanh nghiệp có đủ tiềm lực để thực hiện hoạt động kinh doanh;

– Vốn pháp định phải được góp đủ trước khi bắt đầu hoạt động kinh doanh;

– Một số trường hợp phải ký quỹ theo quy định pháp luật chuyên ngành.

3. Phân biệt vốn điều lệ và vốn pháp định

II. Có cần chứng minh vốn khi thành lập công ty không?

Nhìn chung, để thành lập doanh nghiệp với các ngành nghề mà không yêu cầu vốn pháp định thì không cần thiết phải chứng minh về vốn điều lệ. Trong Luật Doanh nghiệp 2020 cũng không quy định về việc phải chứng minh vốn điều lệ cũng như về mức vốn tối thiểu. Tuy nhiên, mức vốn được đăng ký là phần vốn chịu trách nhiệm của doanh nghiệp đối với các nghĩa vụ trong hoạt động kinh doanh. 

Đối với các doanh nghiệp hoạt động kinh doanh các ngành nghề có yêu cầu về vốn pháp định thì các doanh nghiệp đó cần phải đáp ứng quy định pháp luật về số vốn đó. Mức vốn điều lệ đối với các ngành nghề này phải được đăng ký tối thiểu bằng mức vốn pháp định. Hiện nay, các quy định về vốn pháp định trong Luật Doanh nghiệp 2005 nhìn chung là rõ ràng hơn so với Luật Doanh nghiệp năm 2020, vì luật doanh nghiệp năm 2020 nhìn chung đã không còn quy định về vốn pháp định. Các giấy tờ chứng minh gần như theo quy định tại Luật Doanh nghiệp năm 2005: “Văn bản xác nhận vốn pháp định của cơ quan, tổ chức có thẩm quyền đối với doanh nghiệp kinh doanh ngành, nghề mà theo quy định của pháp luật phải có vốn pháp định”. Theo đó, để chứng minh về đủ mức vốn pháp định thì có thể đăng ký ký quỹ tại ngân hàng và yêu cầu ngân hàng xác nhận cho tình trạng vốn.